-
1 куыддæриддæр
нареч. качеств.куыддæриддæр уа – во всяком случае; так или иначе; как бы то ни было
куыддæриддæр..., афтæ – как только, лишь только
куыддæриддæр дæ фыстæг райсон, афтæ дын дзуапп уыдзæн – как только получу твое письмо, тотчас же отвечу
-
2 куыддӕриддӕр
ზმნს. როგორც -
3 во всяком случае
-
4 как бы то ни было
-
5 так или иначе
-
6 так или иначе...
куыддæриддæр уа... -
7 как
а как тебя звать-то? (Некрасов) – æмæ дæ ном та куыд у?
2. нареч. воскл. куыд, цыхуызæн, цæйкак я рад! – куыд æхсызгон мын у!
как ты прекрасна! – куыд рæсугъд дæ куы!
как ты вырос! – цæй ыстыр сдæ!
я сделал, как ты сказал – куыд мын загътай, афтæ бакодтон
передается также упод. п. на -аукак мимолетное виденье... (Пушкин) – куыд æвиппайды цæстылуайæн...
он побледнел как полотно – афæлурс и, кæттаджы хуызæн
то, как зверь, она завоет, то заплачет, как дитя (Пушкин) – куы нынниуы сырдау, куы сывæллонау ыскæуы
как только – куыддæриддæр
как взмахнул Илья ручкой правою, поскользнулась у него ножка левая (из былины) – Илья йæ рахиз къухæй куыд февзыста, афтæ йæ галиу къах фæбырыди
- как же!- как раз -
8 лишь
лишь Терек в теснине Дарьяла, гремя, нарушал тишину (Лермонтов) – æрмæст Терк Дайраны нарæджы йæ гуыр-гуырæй хæлдта сабырдзинад
лишь бы, лишь бы только – æрмæст
лишь бы только закончить работу! – æрмæст куыст кæронмæ куы аххæццæ кæнин!
лишь забрезжило утро... – куыддæр бон рацъæх и...
лишь только – куыддæр, куыддæриддæр
-
9 только
1. нареч. æрмæст, айдагъэта мысль только теперь пришла ему в голову (Тургенев) – уыцы хъуыды æрмæст ныр бацыд йæ сæры
одних только овец паслось там три тысячи – айдагъ фыстæ дзы хызти æртæ мины
2. союз æрмæст, куыддæртолько вымолвить успела, дверь тихонько заскрипела (Пушкин) – куыддæр ыссыбыртт кæнын бафæрæзта, афтæ дуар сабыргай фæхъинцъ кодта
как только – куыддæр, куыддæриддæр
-
10 ни
частица усил. в отриц. предлож.1. (при повторении) нæдæр; нæни вперед, ни назад – нæдæр размæ, нæдæр фæстæмæ; нæ размæ, нæ фæстæмæ
ни жив ни мертв – нæ удæгас, нæ мард
он не произнес ни слова – иу ныхас дæр не скодта
3.: кто ни, кто бы ни, где ни, куда ни и т. п. -дæриддæр, фæндыкак бы ни было – куыддæриддæр уæд, куыд фæнды уæд
- ни-ни! -
11 რა
11) фарст. номив., цы◊ ქურდს რა უნდა და ბნელი ღამეო ӕмб. къӕрныхы цы хъӕуы ӕмӕ дам мӕйдар ӕхсӕв2) цӕй, ницы, ницӕй тыххӕйცოტა რომ დააკლდეს, რა მოხდება – цъус куы фӕцух уа, цы рцӕудз ӕн3) куы; цас, цас бӕрц (ӕхца)რა დაგიჯდა მგზავრობა? – цас дын слӕууыд фӕндаггаг?4) цахӕм, цыхуызӕн; 2. фӕрсдз. куыд, цӕйრა კარგია გაზაფხული – куыд хорз у уалдзӕгრა მაღალი სახლია – цӕй бӕрзонд хӕдзар у; 3. бӕт. куы, куыддӕридд ӕр, кӕддӕриддӕр -
12 вроде
предлог с род. п. хуызæн, æнгæс, куыд, куыддæриддæр;передается также упод. п. на -аувроде меня – мæхуызæн, мæнау
-
13 точь-в-точь
нареч. разг. куыддæриддæр, раст (афтæ), тæккæмальчик точь-в-точь отец – лæппу раст йæ фыд
-
14 кафе
Уынджы-иу фисыныл кæрæдзийæн хæрзæхсæв, кæнæ хæрзбон загътой, æмæ та-иу зæронд лæг кафемæ баздæхт сырх сæны агуывзæ баназынмæ. – На углу старичок прощался с хозяином и заходил в кафе выпить красного вина. (Гæздæнты Гайто, Доны ахæстон)
Грекъаг студент лæппуйы уаты раздæрау граммафон бæстæ йæ сæрыл иста йæ фырхъæрæй, раздæрау ме ’ндæр сыхаг, æрыгон лæппулæг Венæйæ, уыд сабыр æмæ расыг, фарон-иу куыддæриддæр уыд, афтæ; раздæрау фысымуаты хицау, æввахсдæр сæм цы кафе ис, уым хъазыд къамæй, æнæрхъæцæй сæ рацæгъд-бацæгъдгæнгæйæ, æмæ-иу ын йæ ус цы ’хцайы муртæ радта, уыдон æмбулын кодта. – По-прежнему гремел граммофон в комнате студента-грека, по-прежнему другой мой сосед, молодой человек из Вены, был тих и пьян, как в прошлом году, по-прежнему хозяин гостиницы играл в ближайшем кафе, поспешно тасуя карты и ежедневно проигрывая то небольшое количество денег, которое ему давала жена. (Гæздæнты Гайто, Доны ахæстон)
-
15 нымдзаст уын
уставиться, вперить взор, устремить взор, направить взглядКуыддæриддæр уыцы ныхас сирвæзт йæ дзыхæй, афтæ бинонтæ лæгæй, усæй нымдзаст сты зæронд лæгмæ. – Как только он произнес это слово, тотчас все домашние уставились на старика. (Дзесты К., Зæрдæйы ностæ)
Æмбисонды нывмæ æхцонæй нымдзаст дæн. – Я с удовольствием устремил свой взор на необыкновенную картину. («Мах дуг», 1986, №10)
-
16 фынджыдзаг
поминки; поминальный стол (как правило устраиваемый в первые три пятницы после смерти покойного)Æмæ дæ ныр курын: кæд мæ уарзтай, уæд дыл куыддæриддæр ацы фыстæг сæмбæла, афтæ, æгъдау куыд амоны, ахæй фынджыдзаг сараз, стæй дæ амонды кой бакæн. – А вот моя просьба: если ты меня любила, то получив это письмо, устрой поминки и подумай о своем счастье. (Гуыцмæзты А., Дæ уды фарн)
См. также в других словарях:
куыддæриддæр — з.б.п … Орфографический словарь осетинского языка
БОНВÆРНОН — I тж. БОБРОН, РАЙСОМЫ СТЪАЛЫ планета Венера кæс СТЪАЛЫТЫ ÆМÆ ÆРВОН ФÆЗЫНДТЫТЫ НÆМТТÆ II Миты бардуаг. Таурæгъ «Гуырдзыхан æмæ Бонвæрнон» ы Бонвæрнон ис чырыны, кæрæдзийы хуылфы æвæрд æстæм … Словарь по этнографии и мифологии осетин
ЦЫКУРАЙЫ ФÆРДЫГ — тж. УРС ФÆРДЫГ Нарты кадджыты 1946 азы рауагъды йæ чиныгаразджытæ амонынц: «Зынаргъ дуры мыггаг. Ам: мард æгас кæныны, цæфтæ дзæбæх кæныны тых кæмæ ис, ахæм фæрдыг. Ома, цы курай, уый дæтты». Кадджыты та кадæг «Сослан Бедухайы куыд æрхаста» йы… … Словарь по этнографии и мифологии осетин
БАРАСТЫР — Мæрдты бæсты хицау. Уæлæуыл цыдæриддæр ис, уыимæ удæгас адæм дæр, уыдон сты Стыр Хуыцауы фæрцы. Чи амæлы, уыдон та бахауынц Мæрдты бæстæм, Барастыры дæлбармæ. Барастырмæ стыр бартæ ис. Цалынмæ адæймаг амæла, уæдмæ йын йæ бæстæм фæндаг нæй, куы… … Словарь по этнографии и мифологии осетин
АРВАЙДÆН — Кадджыты, таурæгъты æмæ аргъæутты æвæджиауы айдæн (кæсæн), куы дзы кæсай, уæд, дæм, Дун дунейы, ома, зæххы уæлцъарыл, арвы тыгъдады æмæ дæлзæххы фарастгай фæлтæры цыдæриддæр ис æмæ архайд цæуы, уый чи равдиса, ахæм Арвайдæн ис Нарты Сатанамæ, æмæ … Словарь по этнографии и мифологии осетин
